Cal será o futuro do galego?
Un libro presentado polo Consello da Cultura Galega aborda as únicas posibilidades que lle quedan ao idioma para afrontar un incerto futuro que pasa polos “neofalantes” e os “puristas”.
Por Galicia Confidencial | Compostela | 15/11/2017 | Actualizada ás 09:00
Unha nova publicación do Consello da Cultura Galega (CCG) aborda os fenómenos relacionados co cambio lingüístico da lingua galega na sociedade actual, recompilando 11 artigos de investigación que aborda o futuro do galego e trata cuestións como os 'neofalantes', o 'purismo' na defensa do idioma ou a influencia e o contacto co castelán.
Nun destes artigos, o inicial, Johannes Kabatek cualifica o galego como un "interesantísimo laboratorio lingüístico", sobre a deriva do seu contacto co castelán, os 'neofalantes', o purismo e as posibilidades do futuro do idioma. Tamén defende que os grupos tradicionalmente galegofalantes son esenciais para o futuro do idioma, adaptando a lingua aos cambios sociais e culturais e as novas realidades.
Os neofalantes e os puristas
Fronte a eles situou dous extremos: os 'neofalantes' baseados na gramática, a interferencia e a tolerancia total co castelanismo; e o 'purismo' e a "defensa extrema" do idioma como "vía de salvación".
Así, o estudioso defende que ningún destes dous factores pode garantir o futuro do idioma, entendendo que pasan "pola erosión da lingua" e pola separación da "utopía" lingüística da realidade dos falantes, respectivamente.
Tamén dvirte de que os preconceptos instalados na lingüística do século XX impiden comprender estes fenómenos de cambio, ao entender a lingua como un sistema "externo e estable" que cambia "por razóns inexplicables". En contraposición, o autor defende a interacción entre falantes como o escenario "no que se produce" ese cambio e transformación do idioma.
Unha lingua oficial en retroceso
“O galego pasou de ser unha lingua prohibida a ser unha lingua oficial e accedeu a ámbitos como a escola, a administración e os medios de comunicación, que o puxeron na esfera pública e que foron determinantes para que tivera grandes mudanzas” explicou na presentación Elisa Fernández Rei. Por iso, esta publicación pretende identificar factores que tiveron e teñen un impacto sobre a lingua que aínda non foi estudado.
Estes estudos son o resultado dunha revisión dos traballos presentados nun simposio organizado polo Instituto da Lingua Galega, entre outubro e novembro de 2015, e celebrado na Facultade de Filoloxía da Universidade de Santiago de Compostela (USC) e na propia sede do CCG. Así o explicaron en rolda de prensa a profesora Dolores Vilavedra, os editores da obra, Xosé Luís Regueira e Elisa Fernández, e Ernesto González, director do ILG.
Bilingüismo, toponimia ou a escrita electrónica
O volume comeza cun traballo de interese xeral sobre o cambio lingüístico e recolle tanto traballos de carácter xeral teóricos como empíricos. Entre os temas que trata está o dos neofalantes; un grupo que, malia non ser moi numeroso, ten unha importante presenza e visibilidade social. Outros traballos afondan en comprobar o comportamento que presentan os falantes que se declaran monolingües en galego e os de castelán, e os que se declaran bilingües.
A publicación aborda aspectos tan significativos como a escrita electrónica, unha das novas variedades da lingua, ou como as e os falantes perciben as diferencias dialectais, como as valoran. Algúns artigos constitúen refinamentos de metodoloxías tradicionais, como a Xeografía Lingüística ou a Toponimia, mentres que outros introducen perspectivas teóricas innovadoras nos estudos galegos, como a dialectoloxía perceptiva, as actitudes ante a variación, a análise do discurso ou o estudo perceptivo da variación fonética.
