Un heroe romántico

O novo traballo de Daniel Clowes é unha historia de amor romántico que se desenvolve nun aparatoso decorado de ciencia ficción.

Por Elipses e sombras - Eduardo Maroño | A Coruña | 21/03/2016

Título: Paciencia; Autora: Daniel Clowes

Nun dos momentos de maior tensión dramática do Superman de Richard Donner, primeiro filme no que o Home de Aceiro era interpretado polo adónico Christopher Reeve, a xornalista Lois Lane atopaba unha morte cruel ao quedar atrapada no seu coche e ser arrollada por un encoro desbordado. Cun cabreo notable, o superheroe kryptoniano retrocedía no tempo para poder rescatar ao seu “interese romántico”, nunha escena que resultaría polémica tanto polo discutible rigor científico da técnica empregada (inverter o sentido de rotación da Terra) como por suxerir que Superman podía remediar por esta vía calquera fatalidade que puidera acontecer. Sexa como for, a idea de alterar o curso da historia por amor permítenos establecer un misterioso vínculo entre dúas obras tan distantes como o Superman de Donner e Paciencia, o novo traballo do historietista norteamericano Daniel Clowes.

A partires duns inicios vinculados ao underground e a autoedición, Daniel Clowes foi desenvolvendo unha carreira marcada por unhas claves artísticas intensamente persoais ata converterse nunha das figuras máis relevantes do cómic norteamericano actual. Dende uns primeiros títulos marcados polo absurdo e o gusto polo grotesco, Clowes foi evolucionando cara un costumismo amargo, menos estridente no formal pero igualmente cáustico no fondo. Os seus personaxes son sempre erros do sistema, o refugallo que a sociedade sitúa nas marxes ao non poder asimilalos. O seu resentimento convérteos en seres antipáticos e amargados capaces de poñer a proba a calquera lector disposto a compadecelos.

Malia seren tamén uns inadaptados, Jack e Paciencia están entre os personaxes máis riquiños concibidos por Clowes. Os protagonistas de Paciencia fracasaron nas súas pretensións vitais e chegan á idade adulta coas maletas ben cargadas de traumas. Pero están namorados, téñense o un ao outro e a súa historia de amor é tamén un valado que os protexe do mundo. O asasinato de Paciencia estragará a única oportunidade que ambos tiñan de levar unha vida normal e deixa a Jack de novo á intemperie. Clowes confírmao transportándonos ata 2029, onde o atopamos endurecido e neurótico, obsesionado polo asasinato acontecido dezasete anos atrás. É entón cando o autor impón un desvío, introducindo unha viaxe no tempo que lle concede a Jack a oportunidade de descubrir quen matou a súa parella e mesmo de impedir o asasinato. O que principiaba como un relato de xente común tipicamente clowesiano transfórmase de súpeto nun relato de ciencia ficción alucinada, nun xogo de códigos narrativos semellante ao que o autor ensaiara noutro dos seus títulos máis notables, El rayo mortal.

“Aquí es donde comienza mi historia”, di Jack cando atopa o cadáver de Paciencia. E é certo, coa destrución da súa historia de amor a súa vida adquire un propósito, salvar a súa parella, pero tamén salvarse a si mesmo, reconstruíndo o único lugar onde podía levar unha vida normal. Jack convértese nun Superman cabreado que pretende cambiar o curso da historia, un Drácula disposto a “atravesar océanos de tempo” para atopar a súa amada. Soterrado baixo unha grosa codia de ciencia ficción atopamos un amor de bolero. Ao seu xeito, Jack é un heroe romántico, un home que se nega a aceptar o inevitable e decide mudar o que xa pasou. Malia a estridencia do grafismo e o desapiadado retrato social que contén, Paciencia non deixa de ser un relato cargado de esperanza e iso si supón unha novidade nun autor que ata agora apenas se deixara ver fóra do círculo de seguridade que proporciona a ironía. Clowes mantense fiel a si mesmo mais, lonxe de repetirse, somete as súas claves creativas a unha nova volta de rosca, asinando un dos mellores traballos da súa notable carreira.