O Defensor confía en que "un novo modelo" nas residencias de maiores será efectivo en "anos vindeiros"

O Defensor do Pobo confía en que "o cambio cara a un novo modelo de atención residencial, moito máis centrado nas persoas, a súa autonomía persoal e os seus dereitos fundamentais, se poida levar a efecto nos vindieros anos", segundo consta no seu Informe Anual correspondente a 2023, recollido por Europa Press.

No documento de preto de 400 páxinas, a institución lembra que, en 2023, iniciou unha actividade complementaria de supervisión directa do funcionamento dos centros residenciais, para "comprobar as condicións" en que se atende aos maiores, "respectando ao máximo a súa autonomía persoal e eliminando todas aquelas prácticas que poidan derivar en restricións dos dereitos fundamentais ou nun indesexable proceso de institucionalización".

No primeiro ano, o Defensor do Pobo examinou cinco centros para persoas maiores e dependentes, de titularidade pública (autonómica, deputacións provinciais, local), nas provincias de Segovia, Ávila e Valladolid. Castela e León é a comunidade con maior número de centros e prazas para maiores en relación coa súa poboación. Ademais, solicitouse unha información inicial ás comunidades de Cantabria e Galicia.

"Esta institución vai seguir con esta supervisión directa e, a partir das queixas que recibe, os cambios normativos e de organización que vaian adoptando as diferentes Administracións sociais que fagan realidade esa novo paradigma", subliñou.

Segundo apuntou a institución que lidera Ángel Gabilondo, "un punto de partida para contrastar como se producen eses cambios no modelo residencial" son os criterios comúns sobre acreditación de centros residenciais acordados en 2022 polo Consello Territorial de Servizos Sociais e do Sistema para a Autonomía e Atención á Dependencia (SAAD).

Respecto diso, o Defensor sinalou que aquel acordo non foi adoptado por unanimidade e que algunhas comunidades lle trasladaron que, ao votar en contra, non se consideraban vinculadas a eses criterios comúns. "Pero ao mesmo tempo, puxeron de relevo que os centros na súa comunidade autónoma mesmo melloraban algunhas das previsións que contén o acordo. Tampouco sinalaban unha desconformidade de fondo cos criterios consensuados", sinalou.

O Defensor do Pobo entende que as liñas xerais que contén ese acordo son "válidas como guía para verificar as melloras e os avances que se producen en cuestións destacadas por esta institución nos últimos anos, como son: a efectiva coordinación co sistema sanitario; o incremento e mellora da actividade inspectora; o fomento da participación nos centros; ou o control sobre todas as situacións de restrición de dereitos fundamentais".

RESIDENCIAS DE MAIORES EN CANARIAS

Doutra banda, o Defensor do Pobo comprobou que a Administración responsable de supervisar a atención nos centros residenciais de maiores en Canarias "toleraba" a práctica seguida nalgúns centros de restrinxir visitas e comunicacións dalgúns maiores usuarios, "pola mera indicación dos seus titores legais ou curadores representativos".

Tras as súas recomendacións, a Consellería informou de que as implementaría, requirindo ás entidades prestatarias do servizo que "xustifiquen adecuadamente a privación de comunicación e visitas". Tamén indicou subscribir un convenio de colaboración coa Fiscalía Provincial de Santa Cruz de Tenerife e a Fiscalía Provincial das Palmas, para a comunicación destes casos.

Unha persoa maior nunha residencia de anciáns. CONSELL DE MALLORCA - Arquivo