A Xunta recoñece que recibiu un "WhatsApp" avisando do colector de pélets perdido o 21 de decembro, pero "non de forma oficial"

A vicepresidenta segunda da Xunta, Ángeles Vázquez, recoñeceu este venres que Salvamento Marítimo informou nunha comunicación co 112 o 24 de decembro de que tiñan rexistradas "varias incidencias" por localización de plásticos na costa dos que analizaban se podían ter "relación cun buque" que "podería perder" colectores no mar.

Así o dixo durante a súa intervención na Deputación Permanente do Parlamento galego para explicar a xestión da vertedura de pélets que está a afectar á costa galega. Na súa comparecencia, Ángeles Vázquez lembrou que o 13 de decembro recibíronse os primeiros avisos de residuos plásticos na costa, un particular que informou ao 112 de que recollera varios sacos de plásticos entre Porto do Son e Corrubedo.

Sobre por que non se activou entón un dispositivo, Ángeles Vázquez lembrou que o 112 recibe unhas 1.500 chamadas anuais desta índole, apuntando que, ademais, non había comunicación sobre a perda de carga dun buque. "En ningún caso sabíase a magnitude da vertedura porque quen tiña que informar, non informou", dixo a vicepresidenta segunda, que lembrou que a "primeira comunicación oficial" do Goberno central non chegou ata o 3 de xaneiro. A maiores, apuntou que desde o 13 de decembro ao 4 de xaneiro recibíronse "só tres avisos" por localización de plásticos, en Ribeira, Muros e Porto do Son.

O Goberno central recibiu o 20 de decembro unha comunicación dos representantes dos armadores indicando que un dos colectores perdidos contiña pélets, un aviso que se trasladou vía "WhatsApp" ás autoridades galegas ao día seguinte, pero que non se remitiu de forma oficial, por mail, ata o 3 de xaneiro, cando se activou o primeiro nivel do Camgal.

Non entanto, Ángeles Vázquez dixo que o 24 de decembro produciuse outra chamada por localización de plásticos ao 112, que foi notificada ao centro de coordinación de Salvamento Marítimo de Fisterra. Este centro, engadiu, trasladoulle ao 112 nesa comunicación que estaban "pendentes" de "varias incidencias" por localización de plásticos para determinar se podían ter relación cun buque que "podería perder" colectores no mar.

GALICIA, VÍTIMA

A vicepresidenta asegurou que a Xunta estivo implicada "desde o primeiro momento" na xestión desta situación, da que, "non debemos esquecer de que Galicia é vítima", dixo, así como outras comunidades españolas e mesmo Francia. "A única responsable é a naviera, o buque, que ha de responsabilizarse dese accidente", engadiu Vázquez, que tamén cargou contra o Goberno central, dado que "os avisos tardaron en chegar" e "non se pararon no mar os sacos de pélets". Non entanto, os datos da Xunta apuntan que aínda está no mar "un 90 % da vertedura".

Ángeles Vázquez volveu a repasar ante a Deputación Parmanente a cronoloxía dos feitos desde que o 8 de decembro o buque Toconao alertou da perda de seis colectores fronte ás costas de Portugal, un aviso que se pasou ás autoridades portuguesas e españolas. Desde esa data ata a actual, "un mes e catro días", denunciou a conselleira, "nin España nin Portugal fixeron unha avaliación de riscos ou non se notificou ao Goberno galego". Máis aló do atraso na comunicación oficial da información dos armadores, que foi remitida ao Goberno central o 20 de decembro, Ángeles Vázquez criticou que o Goberno español non fixo "ningún tipo de seguimento" dos colectores perdidos entre o 8 de decembro, cando recibiron a primeira comunicación do incidente, e o 20 de decembro.

"Unha actuación rápida tras o aviso de Portugal podería evitar que os pélets chegasen ás nosas praias, ou, polo menos, reducido a cantidade", dixo a conselleira de Medio Ambiente, que esixiu que se activen os plans nacionais e actívese por parte do Goberno central "o máximo dispositivo" para recoller "os residuos no mar". Nesta situación, dixo a conselleira, Galicia, activou o Plan Camgal "desde que tivo coñecemento desta situación", o nivel cero o día 3, o nivel 1 o día 5 e o nivel 2 o día 9, un período no que tamén conformou o operativo de 300 efectivos, contratou estudos e púxose en contacto con concellos costeiros.

MÁIS DE 70,7 SACOS RECOLLIDOS POLA XUNTA

O operativo despregado pola Xunta para recoller os pélets plásticos que chegan ás costas galegas retirou xa o equivalente a 70,7 sacos das praias, así como 1.197 quilos de plásticos doutra índole, segundo informou Vázquez, que tamén deixou a porta aberta a pedir nos próximos días medios terrestres do Goberno, algo que, polo momento, descartouse. Segundo os últimos datos do operativo da Xunta, con cifras ata as 18.00 horas deste xoves, este dispositivo, formado por unhas 300 persoas, recolleu xa o equivalente a 70,7 sacos de pélets e 1.197 quilos de plásticos.

A conselleira apuntou que, a día de hoxe, traballa nos areais galegos un dispositivo formado por 300 persoas, que continuará operativo "ata que o Goberno central diga a realidade", é dicir, "saber se ese colector aínda ten sacos" no seu interior e "que hai no resto de colectores" perdidos. O operativo traballa este venres en 55 praias de 32 concellos galegos de todo o litoral, segundo as alertas de avistamento que se reciben a través do 112, Gardacostas e concellos. A estes, aclarou Vázquez, súmanse os voluntarios.

ESTÁ "A DAR OS SEUS RESULTADOS"

A vicepresidenta segunda asegurou na Deputación Permanente que o dispositivo está "a dar os seus resultados" e que estes son "moi bos", con "especial atención" aos espazos protexidos, pola súa "especial vulnerabilidade". Neste ámbito, a conselleira de Medio Ambiente sinalou que, no Parque Nacional das Illas Atlánticas, detectáronse pélets na Illa de Sálvora e en Ons, pero aínda non en Cíes.

Neste parque hai un dispositivo de 12 vixiantes máis persoal adscrito aos arquipélagos que realiza un "seguimento constante", un operativo que no caso de Sálvora "queda alí a durmir". Polo momento constátase que non "hai afección nas especies" mariñas, nin por parte do Cemma nin nos centros de recuperación de fauna, unha situación que se controla de forma "constante" para "actuar inmediatamente no caso de que se detecte algún caso".

UNHA MENSAXE DE TRANQUILIDADE

Durante a súa intervención, Ángeles Vázquez quixo mandar unha mensaxe de "tranquilidade e calma" fronte a "certas mensaxes alarmistas ou catastrofistas" sobre a chegada de pélets que, advertiu, poden ter efectos negativos en sectores tan importantes como o pesqueiro e o turístico. "Isto non é un novo Prestige", dixo, admitindo, non entanto, que "é preocupante desde o punto de vista ambiental".

Para loitar contra esta contaminación, Vázquez cualificou de "transcendental" a recollida de sacos no mar e lembrou que nas últimas xornadas pescadores recolleron tres sacos á boia, "25 quilos de pélets cada saco", concretou. Tamén volveu a reclamar que "se poña a disposición o robot e procédase ao selado e investigación do resto de colectores e deste colector", apuntou.

COMITÉ DE EXPERTOS PARA VIXIAR A SÚA DEGRADACIÓN

Noutra orde de cousas, Ángeles Vázquez lembrou que, segundo os informes e estudos encargados polo Goberno galego (á espera do informe final do CETIM) o material dos pélets "non é perigoso", se non un "plástico común". "Todos os científicos coinciden que non hai problema de ecotoxicidade", dixo a vicepresidenta, que engadiu que "o risco está na degradación a longo prazo" do material. Por iso, a Xunta decidiu crear un comité de expertos de seguimento para que poidan "vixiar os efectos" a longo prazo, tomar medidas de protección do ecosistema e poder "reclamar ao armador os danos" que poidan producirse "non agora, se non nun futuro, se se producisen".

ACUSACIÓNS MUTUAS DE ELECTORALISMO E PETICIÓN DE DIMISIÓNS

A Deputación Permanente do Parlamento galego, que se atopa disolto pola convocatoria de comicios autonómicos para o 18 de febreiro, acolleu este venres un bronco debate entre a vicepresidenta segunda da Xunta, Ángeles Vázquez, e o PP, dun lado, e a oposición (BNG e PSdeG), doutro.

A tamén conselleira de Medio Ambiente compareceu para dar conta da xestión da vertedura de pélets plásticos que nas últimas semanas chegaron ás costas galegas, pero durante a sesión houbo numerosas acusacións cruzadas de electoralismo e de manipulación, así como peticións de dimisións tanto na Administración autonómica como na estatal.

A portavoz nacional do BNG e candidata á presidencia da Xunta, Ana Pontón, foi unha das encargadas de intervir neste debate e acusou a Vázquez de acudir á Cámara a "repetir o argumentario de falsidades e mentiras", o mesmo "protocolo infame do 'Prestige'". A líder da oposición dixo que os galegos "merecen un goberno que non lles amenta, que afronte os problemas de cara e póñase de fronte a achegar solucións", algo que non fixeron, sostivo, porque estaban a pensar no 18F.

Máis duro foi o deputado do PSdeG Xullo Torrado, quen cualificou ao Goberno galego de "caricatura mala" e tirou de ironía para suxerir que, pola xestión da vertedura de pélets, tanto a vicepresidenta segunda como o conselleiro do Mar, Alfonso Villares, deberían ser cesados e saír do Executivo "polo mesmo sitio por onde entraron". O socialista mesmo convidou ao BNG a acordar conxuntamente unha iniciativa para pedir a reprobación de ambos os responsables autonómicos desde o Parlamento. Por parte do Grupo Popular, o seu viceportavoz, Alberto Pazos, acusou á oposición de empregar a vertedura de pélets para difundir en redes "información falsa" para sacar "rédito electoral".

TELLADO DENUNCIA A "ACTITUDE ELECTORALISTA" DE PEDRO SÁNCHEZ NA CRISE

O portavoz do PP no Congreso, Miguel Tellado, denunciou este venres a "actitude electoralista" do Goberno de Pedro Sánchez ante os pélets en Galicia e que opte por unha colaboración "mínima". Pola contra, subliñou que a Xunta que dirixe Alfonso Rueda leva "ao pé do canón desde o primeiro momento".

Nunha entrevista na Sexta, que recolleu Europa Press, Tellado cualificou de "moi lamentable" que o Goberno de España "no canto de porse da man das comunidades autónomas" afectadas a vertedura das bolitas de plástico, "utilice os seus recursos para facer oposición", algo que, achacou ao calendario electoral deste ano.

"A Xunta de Galicia está a facer fronte a este problema, lamentablemente estao facendo só porque a colaboración do Goberno é mínima. Nós temos que criticar e censurar a actitude electoralista do Goberno de España, que actúan e deciden desde as sedes do seu partido e en clave electoral", criticou.

Ao ser preguntado se cre que Rueda equivocouse tardando en elevar a emerxencia a nivel 2, Tellado sinalou que a Xunta "leva ao pé canón desde o primeiro momento" e engadiu que "do que non se sabe nada é do Goberno de España". "Resulta bastante lamentable que o Goberno de España tivese información desde os primeiros días de decembro, e digo decembro, e non se puxo en contacto con Galicia, con Asturias, coas comunidades que foron afectadas por esta vertedura", manifestou.

BLANCO ADVIRTE QUE "É PRACTICAMENTE IMPOSIBLE" ATOPAR OS SACOS NO MAR

O delegado do Goberno en Galicia, Pedro Blanco, asegurou este venres que os primeiros medios aéreos e marítimos despregados en Galicia para combater a chegada de residuos plásticos conclúen que "é moi difícil ou practicamente imposible" localizar os sacos de pélets no mar. Pedro Blanco fixo estas declaracións en Pontevedra antes do acto de toma de posesión de Abel Losada como subdelegado do Goberno nesta provincia.

En declaracións aos medios, Blanco explicou que "hoxe mesmo (venres) saíu o avión de Salvamento Marítimo, así como un dos barcos", tal e como se acordou coa Xunta na reunión mantida este xoves do Plan Territorial de Continxencias por Contaminación Mariña Accidental de Galicia (Camgal) na que se acordou a "posta en común" de esforzos e medios para recoller os pellets plásticos que están a chegar ás costas galegas.

Así, o delegado do Goberno informou de que, nas próximas horas, vanse a "combinar os plans de voo" dos medios que achega o Goberno cos que ten a propia Xunta de Galicia para seguir tratando de localizar este material. Pedro Blanco subliñou que este xoves o Goberno tamén ofreceu "novamente" e acordouse que se vai a formar ao persoal que está a traballar a pé de praia, tamén ao persoal coordinado pola Xunta de Galicia, así como a posibilidade de que o persoal de terra axude nas tarefas de recollida" onde, segundo o delegado, "parece que é máis óptimo facer ese traballo".